Recht toe recht aan
door Ed Hupkens
De interne hoofdstructuur van het stratenplan van de eerste uitbreidingswijk 't Zand bestaat uit twee loodrecht op elkaar staande boulevards. Een korte oost-west boulevard - de veertig meter brede Stationsweg - en haaks hierop een boulevard die loopt vanaf het Wilhelminaplein, via Koninginnenlaan, Oranje Nassaulaan en Koningsweg tot aan het Willemsplein. Er kwamen herenhuizen en stadsvilla's langs de Koninginnenlaan en Koningsweg, de Stationsweg en langs de singels aan de Stadsdommel. Woningen voor arbeiders en de kleine burgerij én bedrijven en kleine fabrieken kwamen aan de periferie van de wijk: op de noord- en zuidpunt van de wijk en langs het spoor. Door de langgerekte vorm van de wijk werd 't Zand geen echte eenheid, er ontstonden weer kleine subwijken. Een van de bekendste daarvan was Lombok. Deze arbeiderswijk op de meest zuidelijke punt van 't Zand was een soort schiereiland, omsloten door de Stadsdommel, de 'kanaaldrempel' en het spoor. De Willemsbrug was er nog niet, zodat het wijkje vanuit de stad gezien op een eiland leek. Vanwege de actualiteit in Nederlands-Indië (Lombokoorlog, 1894) kreeg het de bijnaam Lombok. Gerrit Vermeulen, directeur van een drukkerij, liet vijftig arbeiderswoningen bouwen aan de Bondstraat en Gildenstraat. Tijdens de bouw liet hij zich per roeiboot over de Stadsdommel zetten en kreeg daardoor de bijnaam 'maharadja van Lombok'. Tijdens de bevrijding in oktober 1944 werd Lombok onherstelbaar beschadigd. De wijk werd niet herbouwd, nu staan de gebouwen van Essent (voorheen PNEM) er. Op 10 december 1951 schrapte de gemeenteraad alle Lombokse straatnamen, uitgezonderd de Willemstraat.
| |
Stadsblad woensdag 2 februari 2011
.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Hoek Bondstraat. Op de voorgrond rivier de Dommel<br><b>Fotograaf:</b> Onbekend<br><b>Nummer:</b> 0002125<br><b>Bron:</b> Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch]")